Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu, ilk olarak 2001 yılında başlamıştır. Akabinde, 23/01/2008 tarihinde 5728 sayılı Kanunun 329’uncu maddesi değiştirilmiştir. 08/02/2008 tarihinden itibaren de yürürlüğe sokulmuştur. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun m.35’te; bazı anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu hüküm altına alınmıştır.
Anonim şirketin avukat bulundurma zorunluluğu, bir avukatın sigortalı olarak istihdam edilmesi veya sözleşmeli olarak çalışılması şeklinde olabilmektedir. Bir avukat veya hukuk bürosuyla anlaşılması suretiyle zorunluluğun yerine getirilmesine “sözleşmeli avukat” olarak anılmaktadır.
Bahsi geçen düzenlemeler; sözleşme yapma özgürlüğünün kısıtlandığı, kapsamının tam olarak belirlenmediği gerekçesiyle eleştirilmiştir. Bu eleştiriler kapsamında anılan hükümlerin iptal için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmuştur.
Anayasa Mahkemesi 30/06/2021 tarihli, E.2010/10, K.2021/110 sayılı kararıyla anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluna ilişkin maddelerin hukuka uyguluğuna karar vermiştir. Kararın gerekçesi özetle; esas sermayesi büyük olan anonim şirketlerin ülke ekonomisinde büyük önem arz ettiği ve bu cihetle şirketlerin yapacakları hukuki işlemlerde uzman destek alması gerektiğini ifade etmiştir.
Müvekkil firmalarımızdan gelen yoğun sorular sebebiyle bu konuya değinilmek istenilmiştir. Bu makalemizde; hangi anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu olduğunu, zorunluluğa uyulmamasının yaptırımının ne olduğu, avukatla yapılacak sözleşmenin kapsamın ve ödenecek ücretin nasıl belirleneceği gibi tüm hususlara değinilecektir.
Sizin için faydası olması dileğiyle…
İçindekiler
Hangi Anonim Şirketler Avukat Bulundurmak Zorunda?
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu:
· 250.000,00 TL ve üzeri esas sermayeyle kurulan ve tescil edilen,
· 250.000,00 TL’nin altında bir sermayeyle kurulmuş, ancak sonrasında 250.000,00 TL ve üzeri esas sermayeye ulaşmış anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu vardır.
Burada dikkat edilmesi gereken husus; kuruluş aşamasında 250.000,00 TL ve üzeri esas sermayenin tamamının ödenmesine gerek yoktur. Yani, anonim şirket tescil edilirken kuruluş esas sermayesini 250.000,00 TL veya üzeri belirlemiş ve bedelinin tamamını ödememiş olsa dahi avukat bulundurmak zorunludur.
Söz konusu sermayenin en az ne kadarın ödenmesi gerektiği veya anonim şirketin nasıl kurulacağı (en az ne kadarlık sermayeyle kurulacağı gibi) hakkında detaylı bilgi için “Anonim Şirket Nedir ve Nasıl Kurulur” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Anonim Şirket Sözleşmeli Avukat Ücreti 2024
Her yıl yapılan hukuki işlere göre, avukata ödenmesi gereken en az ücretin belirlenmesi için Resmî Gazete ’de “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yayınlanmaktır. 03/09/2022 tarihinde, Resmî Gazete ‘de “2022- 2023 Yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi” yayınlanmıştır. Bu tarifeye göre; anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında avukata 2023 yılı için ödenecek en az ücret 8.300,00 TL olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu ücret KDV hariç net tutardır.
8.300,00 TL’nin aşağısında olmamak şartıyla, taraflar daha fazla ücret belirleyebilir. Bu ücretin belirlenmesinde genellikle:
· Hukuki işlemlerin yoğunluğu,
· Hukuki işlemlerin karmaşıklığı
· Avukatın harcayacağı emek ve zaman gibi faktörler dikkate alınır.
Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğuna Uyulmamasının Cezası
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğu cezası Avukatlık Kanunu’nun m. 35/3 son cümlesinde; “…Bu fıkra hükmüne aykırı davranan kuruluşlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, sanayi sektöründe çalışan onaltı yaşından büyük işçiler için suç tarihinde yürürlükte bulunan, asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilir.” olarak belirtilmiştir.
Bu hükme göre; sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğunu yerine getirmeyen şirketler için idari para cezası öngörülmüştür. İdari para cezası, şirketin merkezinin bulunduğu Cumhuriyet Savcısı tarafından verilmektedir.
İdari Para Cezasının Miktarı Ne Kadardır?
2023 yılının başından itibaren uygulanan asgari brüt ücret tutarı 10.008,00 TL’dir. Yukarıda yer verilen hükme göre, her ay için ödenecek ceza miktarı 20.016,00 TL’dir. Ceza miktarı, yükümlüğünün yerine getirilmediği her ay için uygulanmaktadır. Örneğin; 2023 yılının 8 ay boyunca sözleşmeli avukat bulundurmayan bir şirkete 160.128,00 TL (20.016,00 * 8 = 160.128,00 TL) para cezası uygulanacaktır. Bu zorunluluğun 2023 yılı boyunca yerine getirilmemesi halinde 240.192,00 TL (20.016,00 * 12 = 240.192,00 TL) para cezası uygulanacaktır.
İdari Para Cezasına İtiraz Edilebilir Mi?
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunu yerine getirmeyenlere uygulanan para cezası Tebligat Kanunu’na göre tebliğ edilir. Bu para cezalarına karşı, tebliğden itibaren 7 gün içerisinde yetkili sulh ceza mahkemesine itiraz edilebilir. Kesinleşen para cezaları, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilir. Tahsil edilen paralar Hazineye gelir olarak kaydedilir.
Anonim Şirket Sözleşmeli Avukat Sözleşme
Şirketin merkezinin bulunduğu ilgili Baro Başkanlığınca, yukarıda bahsi geçen anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğun yerine getirilmesi için bir yazı gönderilir. Kendisine yazının tebliğ edilen anonim şirket, yazıya 10 gün içerisinde cevap vermek zorundadır. Bu cevap yazısında, ilgili dönemde avukat bulundurma zorunluluğun yerine getirildiğine ilişkin:
· Sözleşmeli olarak avukatla çalışılıyorsa, ilgili dönemi kapsayan Avukatlık Sözleşmesi ve ücretlerin ödendiğine ilişkin serbest meslek makbuz ödemesi,
· Şirkette bir veya birden fazla avukat SGK’lı olarak istihdam edilmişse, bunlardan bir tanesinin yıllık maaş bordosunun sunulması gerekmektedir.
Bu hususta; bir anonim şirketin sözleşmeli avukatla çalışmak suretiyle zorunluluğunu yerine getirmesi durumunda, sözleşme yapılması zorunludur. Ayrıca anonim şirketin, en az Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ’ne göre ödeme yapıldığına dair çalıştığı avukattan serbest meslek makbuzunu talep etmesi gerekmektedir.
Anonim şirketin bulundurma zorunluluğunu sözleşmeli olarak bir avukatla yerine getirmesi durumunda, bir sene boyunca aynı avukatla çalışma zorunluluğu yoktur. Ancak, mevcut avukatla sözleşmenin feshedilmesi durumunda, herhangi bir idari para cezasıyla karşı karşıya kalınmaması için ivedilikle yeni bir avukatla anlaşılması gerekmektedir.
Sözleşmeli Avukat Sözleşmesi Nasıl Hazırlanmalı
Sözleşmeli avukatlık sözleşmesi, her iki tarafa da borç yükleyen sözleşmedir. Bu hususta, tarafların hak ve yükümlülüklerin iyi belirlenmesi gerekmektedir. Taraflar arasında akdedilecek sözleşmede başlıca şu hususların iyi belirlenmesi gerekmektedir:
· Avukatın sunacağı hizmetin kapsamı (hangi davaların veya hukuki konuların kapsadığı),
· Hizmetin ne suretle verileceği,
· Avukata ödenecek ücretin ne olacağı ve ek ücret ödenmesi gereken hususların ne olduğu,
· Sözleşmenin süresi,
· Sözleşmenin fesih ve yenilenme şartları,
· Sözleşme yenilenecekse hangi şartlarda yenileceği.
Sözleşmeli Avukat Sözleşmesinin Hizmet Kapsamı
Avukatlık Kanunu’nun 35. Maddesinde: “Kanun işlerinde ve hukuki meselelerde mütalaa vermek, mahkeme, hakem veya yargı yetkisini haiz bulunan diğer organlar huzurunda gerçek ve tüzel kişilere ait hakları dava etmek ve savunmak, adli işlemleri takip etmek, bu işlere ait bütün evrakı düzenlemek, yalnız baroda yazılı avukatlara aittir” denilmektedir.
Bu kapsamda, sözleşmeli avukatlık hizmetinin kapsamında:
· Kesin hüküm elde edilinceye kadar davanın takibi,
· Danışmanlık,
· Sözleşme gibi hukuki işlemler danışmanlık hizmetinin kapsamındadır.
Taraflar arasında anlaşmaya göre sadece danışmanlık vermenin veya dava takibinin sözleşme kapsamında tutulması mümkündür. Yine, sözleşmede sunulacak hukuki hizmet kapsamına başkaca hususlar da eklenebilir.
Avukatın ilgili yıl içerisinde yürüttüğü dava sonucunda tarifeye göre alması gereken ücret, sözleşmeye göre alması gereken ücretten daha fazla ise aradaki farkı talep edebilir. Örneğin, bir avukatın sene içerisinde bir şirketin 30 adet davayı yürütmesi sonucunda tarifeye göre en az 150.000,00 TL ücret alması gerektiği ve aynı avukatın anonim şirketle yapmış olduğu sözleşmeyle senelik 120.000,00 TL ücret hakkedişi olduğunu varsayalım. Bu durumda avukatın aradaki 50.000,00 TL’yi talep etme hakkı mevcuttur. Ancak, yine bu husus taraflar arasındaki sözleşmeyle düzenlenebilmektedir. Bu hususlar, anonim şirket avukat bulundurma zorunluluğu kapsamında yapılacak sözleşmelerde dikkat edilmesi gerekenlerdir.
Taraflarca aksi kararlaştırılmamışsa, icra takip işlemleriyle;
· Yargıtay,
· Danıştay,
· Bölge İdare ve Adliye mahkemelerinde istinaf sonrasında yapılacak duruşmalar, anonim şirket avukat bulundurma zorunluluğu hizmet kapsamının dışındadır.
Anonim Şirketlerde Sözleşmeli Avukat Bulundurmanın Faydaları
Anonim şirketlerde avukat bulundurma zorunluluğunun getiriliş amacı, esas sermayesi büyük şirketlerin olası yanlış işlemlerinden kaynaklı olarak ülke ekonomisine zarar vermesinin önlenmesidir. Nitekim, ekonomik ve ticari hayatta gittikçe daha karmaşık hükümler düzenlenmektedir. Şirket yöneticilerin hukuk düzenindeki gelişmeleri takip etmesi, işlerinin niteliği gereği çok zordur. Örneğin; halka açık bir anonim şirketin uyması gereken SPK nezdinde birden çok çıkarılmış tebliğ mevcuttur. Keza, şirketlerin yeni getirilen kanunla KVKK kapsamında şirketlerini uyumlu hale getirmesi gerekmektedir. Bunun gibi hususlarda uzman hukukçulardan destek alınması zaruridir.
Şirketlerin her bir hukuki işlemleri için hukuki hizmet ücreti, sözleşmeli olarak sabit bir ücretle hizmet almaları kendileri için daha az maliyetli olacaktır.
Bir şirketin sözleşmeli avukatla çalışmasının en önemli faydası, önleyici hukuk hizmetinin, telafi edici hukuk hizmetinden daha ucuz olmasıdır. Örneğin; bir sözleşme akdedilirken uzman hukukçulardan destek alınmaması sonucunda ortaya çıkan olası zarar miktarı, destek alınırken ödenecek ücretten daha fazladır.
Sözleşmeli avukatlık kapsamında sunmuş olduğumuz hizmetler için “Hukuki Danışmanlık Hizmeti” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Sonuç
Sermayesi 250.000,00 TL ve üzeri olan anonim şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu mevcuttur. Bu şirketlerin bir avukat istihdam etmeleri veya sözleşmeli olarak bir avukattan destek almaları gerekmektedir. Bu yükümlülüğe uymayan şirketler için ciddi idari para cezaları öngörülmüştür. Nitekim, hızla değişen hukuk kuralları karşısında uzman destek almak reel bir seçimdir. Önleyici hukuk hizmeti, telafi edici hukuk hizmetinden daha ucuzdur.
Daha fazla bilgi almak için “Online Hukuk Hizmeti” sayfamızdan iletişim kurabilirsiniz.
Saygılarımızla…
