İhtarname, kanundan veya sözleşmeden doğan hak ve taleplerin karşı tarafa bildirilmesi için oluşturulan yazılı belgedir. Uygulamada ihbarname olarak da ifade edilmektedir.
Noterlik Kanunu Yönetmeliği m. 96’da ihtarname şu şekilde tanımlanmıştır:
“Her türlü hukuki işlemlerde muhatabına kanun, sözleşme, örf ve adetten doğan hak ve-isteklerin yazılı şekilde bildirilmesi veya haber verilmesi için yapılan işlemlere ihtarname veya ihbarname denir.”
İçindekiler
İhbarname ile İhtarname Arasındaki Fark Nedir?
Her iki terim de uygulamada sık sık birbirinin yerine kullanılmaktadır. İhtarname ve ihbarname, bir tarafın diğer tarafa, kanundan, sözleşmeden veya örf ve adetlerden doğan hak ve taleplerini yazılı olarak bildirdiği belgelerdir.
İhtarname ile ihbarname arasında bazı anlam farklılıkları vardır. İhtarname, bir ikaz amacı taşır, karşı tarafın sözleşmeye veya kanuna uygun hareket etmesi gerektiğini ifade eder. Örneğin, satın alınan bir malın teslim edilmemesi halinde icra takibi başlatılacağına yönelik ihtarnamedir.
İhbarname ise, bir hakkın tesisi veya kullanılması için karşı tarafın haberdar edilmesidir. Örneğin, iş sözleşmesinin feshedilmeden önce, karşı tarafa ihbar süresinin başlatıldığını haberdar etmektedir.
İhtar Çekmek İfadesi Ne Anlama Gelmektedir?
İhtar çekmek, yazılı olarak oluşturulan metnin karşı tarafın ev veya iş yeri adresine ulaştırılmasını ifade etmektedir. İhtarnamelerin hüküm doğurması için muhataba ulaşması gerekmektedir. Burada ihtarnamenin gönderildiği adresin bir önemi yoktur. Göndereceğiniz ihtarnamenin muhatabın eline ulaşması yeterlidir.
İhtarname Neden Gönderilir? Ne İşe Yarar?
İhtarname; bir hakkın tesisi, kullanılması veya korunması amacıyla hazırlanmaktadır. Özellikle ihtarnameler ispat hukuku açısından büyük önem taşımaktadır. Bir hakkın kullanımı için yazılı belge oluşturmaktadır ve mahkemelerde delil olarak kullanılmaktadır.
Kanunda bazı durumlarda bir hakkın doğması için ihtarnamenin gönderilmesini zorunlu kılmıştır. Örneğin, TBK m.352/2 şu şekilde düzenlenmiştir;
“Kiracı, bir yıldan kısa süreli kira sözleşmelerinde kira süresi içinde; bir yıl ve daha uzun süreli kira sözleşmelerinde ise bir kira yılı veya bir kira yılını aşan süre içinde kira bedelini ödemediği için kendisine yazılı olarak iki haklı ihtarda bulunulmasına sebep olmuşsa kiraya veren, kira süresinin ve bir yıldan uzun süreli kiralarda ihtarların yapıldığı kira yılının bitiminden başlayarak bir ay içinde, dava yoluyla kira sözleşmesini sona erdirebilir.”
Bir kira döneminde iki kez kira bedelini ödememesi veya geciktirilmesi, kira sözleşmesini fesih sebebi oluşturur. Haklı fesih sebebi oluşması için iki haklı ihtar çekilmesi gerekmektedir. Bu durumda yazılı olarak oluşturduğunuz ihtarnamenin kiracıya tebliğ edilmesi gerekmektedir.
Bir hakkın kullanımı için ihtarname zorunluluğuna örnek olarak TTK m.18/3 hükmüdür; “Tacirler arasında, diğer tarafı temerrüde düşürmeye, sözleşmeyi feshe, sözleşmeden dönmeye ilişkin ihbarlar veya ihtarlar noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır. “
Bir ticari sözleşmeyi feshetme veya sözleşme tarafını temerrüde düşürmek için ihtarname çekilmesi zorunludur.
Ayrıca, ihtarname her hukuki ilişki kapsamında bir yazılı delil niteliği oluşturmaktadır.
Genel olarak ihtarname çekmenin hukuki faydaları şu şekildedir:
- İhtarname, karşı tarafı yasal bir yükümlülük konusunda uyarılır,
- Borçlu veya alacaklıyı temerrüde düşürülür,
- Kira ilişkilerinde, kira bedelinin ödenmesini veya tahliye talebinde bulunur,
- İş ilişkilerinde, işçi veya işveren haklarını talep edilir,
- Mahkemelerde yazılı delil oluşturur,
- Sözleşme ihlallerinde, karşı tarafı uyarmak veya sözleşmeyi feshetmeyi sağlar,
İhtarname Nasıl Yazılmalıdır?
Noterlik Kanunu (NK) m.106 hükmü, ihtarname ve ihbarname de bulunması gereken zorunlu unsurları belirtmiştir:
- İhtar çeken ve muhatabın ad ve soyadları ile açık adresleri,
- İhtarın konusu ve içeriği,
- İhtarname çekenin imzası
İhtarnamede taraflar arasında hukuki ilişkinin açık ve net bir şekilde ifade edilmesi gerekmektedir. İhtarnameyi gönderme sebebiniz açıkça anlaşılmalıdır.
İhtarname, açık, net ve anlaşılır bir dille yazılması gerekmektedir. İhtarnamede taleplerinizin hukuki dayanağını uzun uzun belirtilmesine gerek yoktur.
Bir dava dilekçesi kapsamında ihtarname yazılmaması gerekmektedir. Taleplerinizi bir kanun veya sözleşme maddesine dayandırmanız yeterlidir.
İhtarnamede dikkat edilmesi gereken diğer bir husus süredir. Özellikle karşı tarafa mehil, yani sözleşme yükümlülüklerine uyma konusunda süre verilirken dikkatli davranılması gerekmektedir. İhtarnamede belirleyeceğiniz süre, talebinizin yerine getirilmesi için makul olmalıdır.
Örneğin, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında, inşaat tamamlanması için 3(üç) iş gün süre verilmesi mümkün değildir. Makul olarak verilmeyen süreler, karşı tarafı temerrüde düşürmemekte ve bazı durumlarda aleyhe durum oluşturmaktadır.
NK m.106/2; “İhtarname ve ihbarnameler ilgili tarafından yazılıp tebliğ için notere getirebileceği gibi, notere de yazdırılabilir.” Denilmektedir.
Özellikle ihtiyaç sebebiyle tahliye veya avukat azilnamesi, noterlikler nezdindeki maktu formatlar üzerinden gönderilmektedir. Bu tür ihtarnameler için notere başvurmanız yeterli olmaktadır.
İhtarname Karşı Tarafa Nasıl Gönderilir?
İhtarname denilince ilk akla gelen noterlikler tarafından gönderilen ihtarnameler gelmektedir. Ancak, ihtarnamelerin noterler aracılığıyla gönderilme zorunluluğu yoktur. İadeli taahhütlü mektup veya güvenli elektronik posta yoluyla da ihtarname çekilmesi mümkündür.
Burada önemli olan; ihtarname gönderici, alıcısı ve içeriğinin ispatının mümkün olmasıdır. Örneğin, herhangi bir kargo firmasıyla ihtarname gönderilmesi mümkün değildir. Keza, gönderilen kargo içeriğinde ihtarname yer aldığının ispat edilmesi mümkün değildir.
İhtarnameye Cevap Verilmesi Zorunlu Mudur?
Tebliğ edilen ihtarnamelere cevap verilmesi kanunen zorunluluk değildir. Bir ihtarnameye cevap verilmemesi halinde de karşı tarafın iddiaları kabul edilmiş sayılmamaktadır.
Ancak, özellikle noterlik aracılığıyla gönderilen ihtarnameler resmî belgelerdir. Ancak, ihtiyaç sebebiyle tahliye içerikli, noterden gönderilen ihtarnamelere, aynı kanaldan cevap verilmesi faydalı olacaktır. Nitekim, olası bir dava yolunda sizin de yazılı olarak sunabileceğiniz delil mevcut olacaktır.
