İş Hukuku

İş Hukuku Danışmanlık Hizmetleri

Büromuzda İş Hukuku alanında akademik çalışmalar yürüten ve tecrübeli avukatlarımızdan kaliteli hukuk hizmeti alabilirsiniz. İş hukuku avukatı olarak başlıca sunduğumuz hizmetler:

• İş Hukuku mevzuatına uyum sağlamak,
• İş sözleşmelerin hazırlanması ve incelenmesi
• Çalışanların işe alım, işten çıkarılma süreçleri
• İş Hukuku eğitimleri ve danışmanlığı
• Hukuki risklerin raporlaması ve yönetilmesi
• Akademisyen bakış açısıyla güncel gelişmelerin takip edilmesi ve uygulanması
• Yasal taleplere ilişkin ihtarname ve tutanakların hazırlanması
• Arabuluculuk sürecinin yönetilmesi
• İş davalarının yönetimi ve takibi

Aşağıda iş hukuku alanında bazı merak edilen ve bilinmesi gereken hususlar sizler için derledik.

İş Hukuku Kapsamında İşçi ve İşveren Hakları

İş hukukunda işçi ve işveren hakları üzerinde uzun olarak detaylı incelenmesi gereken konudur. Ancak bu içerikte tarafınıza başlıca bilgiler verilecektir.

İşçi Hakları ve Yükümlülükleri

İş hukukunda işçinin hakları arasında yer alan ücret hakkı işçinin en temel hakkıdır. İş hukukunda işçi hakları başlıca şöyledir:

• Ücret ve Fazla Mesai
• İzin Hakları
• İş Güvenliği
• Kıdem Tazminatı
• Eşit Muamele Görme Hakkı
• Çalışma Koşullarındaki Esaslı Değişiklikleri Kabul Etmeme Hakkı
• Alt İşçi (Taşeron) Hakları
• Mola Hakkı
• Haklı Nedenle Fesih Hakkı

İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı

İşçinin haklı nedenle fesih hakkı iş davalarında üç temel ana başlıkta incelenmektedir;

• Sağlık sebepleri:
• Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
• Zorlayıcı sebeplerdir.

İşçinin haklı nedenle fesih sebepleri arasında sağlık sebepleri yer almaktadır. İş hukukunda sağlık sebepleri, işin yapılması sebebiyle ortaya çıkan sağlık problemleri veya bulaşıcı bir hastalığa maruz kalma durumu mevcut olduğunda karşımıza çıkmaktadır.

İşçinin haklı nedenle fesih sebepleri arasında ikinci olarak ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri de yer almaktadır.  Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık ise iş davalarında en sık rastlanılan hallerden biridir. İş hukukunda yaygın olarak ileri sürülen mobbing de bu hüküm kapsamında değerlendirilmektedir. Ayrıca işçinin cinsel tacize uğraması veya işverenin gerçeğe aykırı bilgiler verilerek işçiyi yanılması gibi haller bu başlık altında değerlendirilir.

İşçinin haklı nedenle fesih sebepleri arasında üçüncü olarak zorlayıcı sebepler yer almaktadır. İş hukukunda zorlayıcı sebepler ise; işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması halinde uygulama alanı bulmaktadır.

İş Hukukunda, işçinin aynı zamanda işverenine karşı yerine getirme borcunda olduğu yükümlülükleri de mevcuttur. Bunlar; iş görme, işverenin talimatına uyma, sadakat, teslim ve hesap verme, rekabet etmeme yükümlülükleridir.

İşveren Hakları ve Yükümlülükleri

İşveren hakları ve yükümlülükleri iş hukuku ile güvence altına alınmıştır. Özellikle işçinin açtığı iş davalarında işverenin hakları ve yükümlülüklerini bilmesi önemlidir. İşverenin hakları başlıca şöyle sıralanabilir:

• İşçi Seçme

• İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Feshi

İşveren haklarından olan işçi seçme hakkı, işverenin yürüttüğü işin niteliğine uygun vasıfta işçi seçme ve istihdam etme hakkı olmasıdır.

İşverenin haklı nedenle fesih hakları da iş hukukunda dört ana başlıkta toplanmıştır. Bunlar; sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri, zorlayıcı sebepler ve işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde kanunda belirlenen sürelerde yapılan devamsızlıklardır.

İşverenin haklı nedenle fesih sebepleri arasında sağlık sebepleri yer almaktadır. İş hukukunda işverenin haklı feshinin dayanağı olan sağlık sebepleri arasında, işçinin kendi kusuruyla hastalanması neticesinde belirli sürelerde devamsızlık yapması veya işçinin hastalığının tedavi edilemeyecek durumda olduğunun Sağlık Kurulunca saptanması gibi haller sayılabilir.

İşverenin haklı nedenle fesih sebepleri arasında ikinci olarak ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri de yer almaktadır.  Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık ise iş davalarında en sık rastlanılan hallerden biridir. İş hukukunda, işçinin gerçeğe aykırı beyanlarda bulunarak işvereni yanıltması, işçinin iş yerinde başka bir işçiye tacizde bulunması, işverenin güvenini kötüye kullanarak hırsızlık yapmak veya işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi haller bu başlık altında değerlendirilir.

İşçinin haklı nedenle fesih sebepleri arasında üçüncü olarak zorlayıcı sebepler yer almaktadır. İş hukukunda zorlayıcı sebepler ise; işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebeplerin ortaya çıkması halinde uygulama alanı bulmaktadır.  

İş Hukukunda, işverenin belirli yükümlülükleri de mevcuttur. Bunlar başlıca; iş yerinde düzen, adalet ve disiplin sağlamak ve iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini alarak bunlara ilişkin düzenli olarak denetim yapmaktır.

Kıdem ve İhbar Tazminatı

İş hukuku kapsamında, çalışanların işten ayrılmaları veya çıkarılmaları durumunda belirli hakları güvence altına alınmıştır. Kıdem ve ihbar tazminatı, işçinin hizmet süresi ve işten çıkma veya çıkarılma şekline göre hak kazandığı önemli tazminat türleridir. İşçinin iş yerinde geçirdiği süreye ve iş sözleşmesinin sona erme nedenine bağlı olarak belirlenen bu haklar, iş davalarında en sık talep edilen haklardandır.

Kıdem Tazminatı Nedir ve Şartları Nelerdir?

Kıdem tazminatında söz edebilmek için önce İş Kanunu’na göre işçi vasfına sahip olması gerekir. Yine, işçinin aynı iş yerinde en az bir yıl çalışması gerekmektedir.

İş davalarında kıdem tazminatına hak kazanılması için temel şartlar şunlardır:

• İşçinin iş yerinde en az bir yıl çalışmış olması,
• İş sözleşmesinin emeklilik, askerlik, evlilik (kadın çalışanlar için) gibi belirli sebeplerle veya işverenin haksız feshiyle sona ermesi.

Kıdem tazminatının miktarı, işçinin iş yerinde geçirdiği süreye ve aldığı son brüt ücrete göre hesaplanır. İşçinin her bir yıllık çalışması için, bir aylık brüt maaşı kıdem tazminatı olarak ödenir.

İhbar Tazminatı Nedir ve Şartları Nelerdir?

İhbar tazminatı iş sözleşmesinin sona ereceğinin işçiye bildirilmemesi halinde iş davalarında talep edilmektedir. İş Kanunu’nda ihbar tazminatı süreleri düzenlenmiştir. Bu süreler, işçinin kıdemine göre değişmektedir.

İş Güvencesi ve İşten Çıkarma Süreçleri

İş hukuku kapsamında, işçilerin haksız sebeplerle işten çıkarılmasını önleyici düzenlemeler getirmiştir. Bunlar arasında işe iade hakkı da bulunmaktadır. İşe iade davalarında işçinin işverene karşı açtığı iş davası sonucunda mahkeme, işçiyi eski pozisyonuna geri almayı veya tazminat ödemeyi hükmedebilir.

İşçinin ve İşverenin Haklı Nedenle Fesih Halleri

İş kanunu m. 24 ve m.25’te işçinin ve işverenin haklı nedenler fesih halleri düzenlenmiştir. Bu hallerden herhangi biri gerçekleştiği durumda işçi veya işveren iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu hallerin varlığı iş davaları sürecinde değerlendirilmektedir.

İş Hukuku ve 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre İş Davaları Süreci

İş hukuku alanındaki uyuşmazlıklar genel olarak iş davaları yoluyla çözüme kavuşturulur. İş davaları, işçilerin hak kayıplarını önlemeye yönelik olarak önemli bir işlev görmektedir. İş hukuku çerçevesinde ortaya çıkan iş davaları, kıdem ve ihbar tazminatı, iş kazaları, işe iade gibi konuları içerebilir.

İş Davaları Çeşitleri ve Süreçleri

İş davaları farklı nedenlere dayanarak açılabilir. İş davaları çeşitleri aşağıdaki gibi sıralanabilir.

• Kıdem ve İhbar Tazminatı İş Davaları: Bu tür iş davalarında işçinin iş yerinde geçirdiği süre ve işten çıkma veya çıkarılma şekline göre kıdem tazminatı talepleri değerlendirilmektedir. İhbar tazminatı talep edilen iş davalarında ise yine iş akdinin nasıl sona erdiği ve işçinin kıdem süresi değerlendirilmektedir.
• Fazla Mesai, Ücret Alacakları İş Davaları: Bu tür iş davalarında işçinin en temel hakkı olan ücret alacağı, işçinin iş akdinin sona ermesinde haklı olup olmadığı ve işçinin ödenmeyen ücreti genelde bilirkişi eliyle hesaplanarak değerlendirilmektedir.
• İşe İade İş Davaları: İşe iade iş davası, işçinin haksız yere işten çıkarılması üzerine işyerine aynı şartlar altında geri dönmeyi talep ettiği iş davalarıdır.
• İş Kazası ve Meslek Hastalığı İş Davaları: Bu tür iş davalarında işçinin işverenine bağlı olarak çalıştığı iş yerinde ve işvereni için ifa ettiği iş neticesinde uğradığı kaza sebebiyle işçinin tazminat talepleri değerlendirilir. İşçinin sürekli yaptığı işin niteliğinden doğan geçici veya sürekli hastalık ise meslek hastalığı olarak özetlenebilir. İşçiler meslek hastalığının veya iş kazasının niteliği ve sonucuna göre iş davalarında farklı tazminat kalemleri talep edebilirler.

Toplu İş Sözleşmeleri ve Sendikalar

İş hukuku, işçi haklarını korumak ve iyileştirmek amacıyla toplu iş sözleşmelerine ilişkin düzenlemeler içerir. Yine, aynı amaçla çalışan sendikaların hakları da İş kanunu tarafından güvence altına alınmıştır.

İş Hukuku Kapsamında İş Güvenliği ve İş Sağlığı

İş hukuku, işçilerin sağlık ve güvenliklerini koruma altına alarak belirli önlemlerin alınması İş Kanunu’nca zorunlu kılınmıştır. Bu tedbirlere uyulmaması nedeniyle meydana gelen iş kazaları veya meslek hastalıkları, iş davalarına konu edilebilmektedir.

İş Hukukunda İhtilaf Çözüm Yöntemleri

İş hukuku kapsamındaki anlaşmazlıkların çözümünde iş davası açmadan önce alternatif uyuşmazlık yollarına da başvurulabilir. 2018 yılındaki yasal düzenleme ile zorunlu hale gelen arabuluculuk, uyuşmazlıkların çözümünde daha hızlı ve masrafsız bir süreç amaçlamaktadır. İş davası açmadan önce dava şartı olarak arabuluculuk kurumuna başvurulması gerekmektedir. Arabuluculukta anlaşılamazsa taraflar o zaman iş davası açabilmektedir.

Güncel Düzenlemeler ve Yargıtay Kararları

İş hukuku ve iş davaları alanında Yargıtay’ın hükmettiği kararlar, işçi ve işveren haklarının yorumlanmasında büyük önem taşır. İş davalarındaki emsal kararlar, mahkemelerin kararlarını şekillendirmektedir. Yargıtay’ın iş hukuku alanındaki güncel kararlarını takip etmek, iş davaları sürecinin daha sağlıklı işlemesi adına faydalıdır. Büromuzda yer alan iş hukuku uzmanı arabulucu avukatlarımızın aynı zamanda akademisyen bakış açısı ve tecrübesi ile iş davalarınız güncel düzenlemeler ve içtihatlar ışığında yürütülmektedir.