Mesafeli Satış Sözleşmesi Nedir?
Mesafeli satış sözleşmesi, tarafların fiziken bir araya gelmeden, uzaktan iletişim araçlarıyla kurulan satış sözleşmesidir. İnternet siteleri, telefon, posta veya benzeri iletişim araçlarıyla yapılan alım satım sözleşmeleri olarak adlandırılmaktadır.
Günümüzde artan e-ticaretle birlikte mesafeli satış sözleşmesi, en çok akdedilen sözleşmelerden biri olmuştur. Online alışveriş sitelerinden alınan giysiler, dijital platformlardan alınan eğitimler veya evimize söylediğimiz yemekler dahi bir mesafeli sözleşmedir.
Bu sözleşmeler, bizzat fiziken bir mağazada veya iş yerinde yapılan sözleşmelerden farklılık arz etmektedir. Hem satıcı hem de alıcının bazı hak ve yükümlülükleri farklılaşmaktadır. Bu makalemizde mesafeli satış sözleşmesinin nasıl hazırladığı, taraflar hak ve yükümlükleri dahil her yönüyle değerlendireceğiz.
“Aracı Hizmet Sağlayıcı” Kimdir?
Makalemizin içeriğinde satıcıların sorumluluklarını anlatırken sağlayıcı ifadesini de kullanacağımızdan, sağlayıcının kim olduğunu belirtmek faydalı olacaktır. Yer sağlayıcı, satıcının mal veya hizmet sunmasına aracılık eden firmalardır. Örneğin; Trendyol, hepsiburada, armut gibi sitelerde mal veya hizmete aracılık eden firmalara sağlayıcı denilmektedir.
Mesafeli Satış Sözleşmesinin Hukuki Dayanağı nedir?
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK)m.48’de mesafeli sözleşmelerin tanımı yapılmış ve genel olarak cayma hakkı gibi hak ve sorumluluklar belirlenmiştir. Bu maddenin detayları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından çıkarılan Mesafeli Satışlar Yönetmeliği’nde düzenlenmiştir. Bu yönetmelikle; satıcının yükümlülükleri, tüketicinin cayma hakkı ve kullanımı gibi birçok hukuki hak ve sorumluluklara yer verilmiştir.
Sözleşmede Yer Alması Gereken Hususlar ve Mesafeli Satış Sözleşmesi Örneği
Mesafeli Satışlar Yönetmeliği’nin m.6 ile 8. Hükümleri arası satıcının bilgilendirme yükümlülüğünü düzenlemiştir. Yönetmeliğin m.5 uyarınca satıcı, mesafeli satış sözleşmesi kurulmadan önce satıcıyı ve sağlayıcının tüketiciyi bilgilendirme yükümlülüğü düzenlemiştir.
Tüketiciyi bilgilendirme kapsamında mesafeli satış sözleşmesinde yer alması gereken hususlar şunlardır:
- Mal veya hizmetin temel özellikleri,
- Satıcı veya sağlayıcının adı veya unvanı, varsa MERSİS numarası,
- Tüketicinin satıcı veya sağlayıcıya ulaşabileceği açık adresi, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri ile varsa bunları temsil eden kişi,
- Tüketici şikayetlerin satıcı veya sağlayıcı iletişim bilgilerinden farklı bir yere iletilecekse o yere ilişkin bilgiler,
- Mal veya hizmet ücretinin vergiler dahil fiyatı net olarak hesaplanamıyorsa, nakliye gibi ek masrafların olabileceğine dair bilgi,
- Sözleşmenin akdedilmesinin uzaktan iletişim araçlarının bedeli, eğer standart ücret tarifesi haricindeki bir hesaplama yöntemi uygulanıyorsa, tüketiciye yansıtılan ilave maliyetlere ilişkin bilgiler,
- Ödeme, teslimat, ifaya ilişkin bilgiler ile varsa bunlara ilişkin taahhütler ve satıcı veya sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri,
- Cayma hakkının; şartları, süresi, usulü, nereye yapılacağı, iade durumunda taşıyıcı bilgiler,
- Cay hakkının hangi durumda kullanılmayacağına ilişkin bilgi,
- Cayma hakkının süresi içerisinde kullanılmadığı takdirde sona ereceğine dair bilgi,
- Satıcı veya sağlayıcının talebi üzerine, varsa tüketici tarafından ödenmesi veya sağlanması gereken depozitolar ya da diğer mali teminatlar ve bunlara ilişkin şartlar,
- Teknik donanıma ve koruma önlemleri ilişkin bilgi,
- Uyuşmazlık halinde Tüketici Hakem Heyetine veya Tüketici Mahkemelerine başvurulabileceğine ilişkin bilgi
Yukarıda yer verilen bilgilendirme yükümlülüklerin yer aldığı mesafeli-satis-sözlesmesi-örneği buradan indirebilirsiniz.
Mesafeli Satış Sözleşmesinde Tüketici Hakları
Cayma Hakkı Nedir?
TKHK m.18 hükmünde düzenlenmiş olan cayma hakkı, tüketiciye herhangi bir sebep göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden dönme hakkını vermektedir. Sözleşmeden dönme, baştan itibaren sözleşme hiç yapılmamış gibi sonuç doğurmaktadır. Tüketici satın aldığı mal veya hizmeti iade hakkı mevcut olup; satıcı ise iade aldığı malı ödemekle yükümlüdür.
TKHK genel olarak cayma hakkının düzenlediği sözleşmeler şunlardır:
- Mesafeli satış sözleşmelerinde
- Banka kredi sözleşmeleri,
- İş yeri dışında kurulan sözleşmeleri
- Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
- Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeleridir.
Cayma Hakkının Süresi Nedir ve Ne Zaman Başlar?
TKHK’da, mesafeli satış sözleşmesinde olduğu gibi, tüketiciye öngörülen iade hakkı süresi 14 gün, her halükârda 1 yıl olarak belirlenmiştir. Satıcı ve sağlayıcı, tüketiciyi iade hakkı konusunda bilgilendirme yapması zorunludur. Tüketicinin bilgilendirilmediği takdirde 1 yıl içerisinde iade hakkının kullanılması mümkündür.
TKHK genel olarak iade hakkı ve süresinin düzenlediği sözleşmeler şunlardır:
- Mesafeli satış sözleşmelerinde 14 gün
- Banka kredi sözleşmelerinde 14 gün
- İş yeri dışında kurulan sözleşmelerinde 14 gün
- Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmelerinde 14 gün
- Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmelerinde 14 gün,
- Taksitli satış sözleşmelerinde 7 gün,
- TKHK m.52 uyarınca, 1 yılı aşan abonelik sözleşmelerinde süresiz olarak belirlenmiştir.
Mesafeli Satışlar Yönetmeliği m.9 hükmünde cayma hakkı süresi;
- Hizmet satın almalarda sözleşmenin kurulduğu,
- Ürün satıl almalarda tüketiciye teslim edildiği gün esas alınır.
Tek siparişte birden fazla ürün veya parça olması halinde, son ürün ya da parçanın teslim edildiği gün esas alınır. Siparişe konu malın taşıcıya teslimi, tüketiciye teslimi olarak sayılmamaktadır. Sürenin başlaması için tüketiciye veya tüketicinin belirttiği üçüncü kişiye teslim edilmesi gerekmektedir. Ancak, hizmet sunumunda sözleşmenin kurulduğu gün itibariyle sürenizin başladığını unutmamanız gerekmektedir.
14 günlük sürenin hesaplanması, teslim edile gün sonrasında başlamaktadır. Örneklendirecek olursak: Tek siparişte 3 parça ürün sipariş edildiği düşünelim. Son parça ürün 10/02/2025 tarihinde teslim edilmiş olsun. İade hakkının son 24/02/2025’dir.
Hizmet veya Ürün İade Hakkı Hangi Durumda Geçerlidir
Mal Sözleşmesinde Cayma Hakkı
Tüketicinin iade hakkının mal veya hizmet alımları ayrı ayrı olarak incelemek gerekmektedir. Bir ürün satın alımında tüketicinin satın aldığı ürünü gözden geçirme hakkı vardır. Yani, tüketici satın aldığı ürünü deneyebilir ve ayıplı olup olmadığını kontrol edebilir. Tüketici, olağan gözden geçirme yaptığı ürünlerde cayma hakkını kullanabilir. Ancak, olağan kontrolün dışında kullanılmış, tekrar satışı mümkün olmayan ürünler için iade hakkının kullanılması mümkün değildir.
Hizmet Sözleşmesi Cayma Hakkı
Hizmet alımları için ise durum farklıdır. Hizmet alımlarında cayma hakkının kullanılabilmesi için hizmet ifasına hiç başlanılmamış olması gerekmektedir. Örneğin, 10 video süreli bir eğitim videosu satın aldığınızda, sadece bir videoyu başlatmış olmanız dahi iade hakkınızı kullanmaya engeldir. Ancak, size vadedilen ile satın aldığınız hizmet arasında farklılıklar mevcutsa, ayıplı hizmete ilişkin haklarınızı kullanmanız mümkündür.
Cayma Bildirimi Nasıl Yapılır?
Mesafeli Satışlar yönetmeliği m. 11 uyarınca, yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı ya da sağlayıcıya yöneltilmesi gerekmektedir. Kalıcı veri saklayıcından anlaşılması gereken; e-posta- WhatsApp mesajları gibi kayıt altında olan herhangi bir iletişim aracı olması mümkündür. Dikkat edilmesi gereken husus, sözlü olarak iletilmesi halinde ispat yükümlülüğü tüketicidedir. Tüketici, bildirimi yaptıktan sonraki 10 gün içerisinde malı satıcıya göndermek zorundadır.
Online alışveriş sitelerinde artık iade koduyla kolaylıkla cayma hakkı kullanılmaktadır. Süre dolmadan kargo firmasına iade koduyla teslimi bu hakkın kullanılması için yeterlidir. Ancak, bu imkânın olmadığı veya satıcının da bilgilendirmeyi ihmal ettiği noktada e-posta ve tebligat yoluyla bu hakkın kullanılması mümkündür. Aşağıda örnek bildirim metni verilmiştir.
Cayma Hakkının Geçerli Olmadığı Durumlar Nelerdir?
Mesafeli Satışlar yönetmeliği m.15’te tüketicinin iade hakkının olmadığı mal ve hizmetleri düzenlenmiştir:
- Piyasadaki gelişmelere bağlı olarak fiyatı değişebilen altın, mücevher gibi mallar,
- Özel istek üzerine hazırlanan ürünler,
- Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek olan mallar,
- Sağlık ve hijyen sebebiyle paketi açılan veya ambalajı açılan İç çamaşır gibi ürünler,
- Ürün tesliminden sonra açılmış olan kitap, bilgisayar yazılım ürünleri gibi mallar,
- Gazete, dergi gibi süreli yayınları olan ürünler,
- Nikah salonu rezervasyonu, araba kiralama, tatil için otel kiralama gibi belirli bir tarihe özgülenmiş olan hizmet alımları,
- Sosyal medya eğitimi gibi dijital platformdan alınan eğitimler,
- Elektronik ortamda indirmeye bağlı müzik, film gibi gayri maddi mallardır.
