Naylon Fatura (Sahte Fatura) Suçu ve Cezası

Naylon Fatura (Sahte Fatura) Nedir?

Naylon fatura, ticari hayatta sahte fatura yerine kullanılan bir tabidir. Naylon fatura, gerçekte bir mal veya hizmet sunumu olmamasına rağmen düzenlenen faturalara denilmektedir.  Vergi Usul Kanunu (VUK)  m.359’da sahte belgenin tanımı yapılmış; “gerçek bir muamele veya durum olmadığı halde bunlar varmış gibi düzenlenen belge” olarak tanımlanmıştır.

Naylon fatura, genellikle firmaların gelir vergisi, KDV indirimden faydalanmak için başvurdukları hukuka aykırı bir yoldur. Özellikle bazı firmalar sırf sahte fatura düzenlemek için kurulmuş olup, % 3ila 5 arasında komisyon karşılığında sahte fatura düzenlemektedir.

Sahte fatura tamamen ve kısmen olarak ikiye ayrılmaktadır. Tamamen sahte fatura, mal hiç satılmamış veya hizmet sunulmamış olmasına rağmen düzenlenmesidir. Kısmen sahte fatura ise, faturada yer alan mal veya hizmetin belirli kısmı gerçeği yansıtmakta, ancak gerçekte olandan daha fazla gösterilmesidir. Örneğin; 50.000,00 TL’nin mal satışı hiç yapılmamış olmasına rağmen düzenlenmesi halinde tam sahte fatura; sadece 25.000,00 TL’lik kısmı gerçekleşmiş, diğer kısmı gerçekleşmemişse kısmen sahte fatura denilmektedir.

Naylon Fatura ile Yanıltıcı Belge Arasındaki Fark

Naylon fatura, gerçekte hiç mal satımı veya hizmet sunumu olmamasına rağmen düzenlenen belgedir. Yanıltıcı belge ise, sunulan mal veya hizmet konusunda yanıltıcı olmasıdır. Örneğin; satılan bir malın değeri 10.000,00 TL olmasına rağmen, 20.000,00 TL olarak fatura düzenlenmesi halinde yanıltıcı belge mevcuttur.

Naylon Faturanın Tespiti ve Hukuki Süreç

Vergi dairelerinde ihbar üzerine veya şüpheli işlem gördüğünde reseen inceleme yapma yetkisi vardır. Yüksek miktarda fatura düzenleme veya kullanma vergi dairelerin dikkatini çekmekte ve incelemeye alınmaktadır. Uygulamada genellikle özel asalara alınmış, işlemleri takip edilen firmaların fatura düzenlediği veya kullandığı firmalar hakkında da inceleme yapıldığı görülmektedir.

Naylon fatura, firmaların vergi daireleri tarafından atanmış olan vergi müfettişlerinin incelemeleri akabinde tespit edilmektedir. Vergi müfettişleri naylon fatura incelemesi genel olarak;

• Düzenlenen veya kullanılan faturalara ilişkin izaha davet,
• Adres tespiti,
• Ticari ve defterlerin isteme ve incelemesi,
• Fatura düzenlenen veya faturası kullanılan firmaların beyanlarına başvurma yollarına başvurmaktadır.

Vergi müfettişi tarafından inceleme tamamlandıktan sonra vergi teknik raporu raporu düzenlenmektedir. Büromuzun vekilliğini üstlendiği dosyalarda yer alan vergi teknik raporlarında faturaların sahte olduğu gerekçesi olarak;

• Mükellefin adreste tespit edilmemesi sebebiyle resen terk edilmesi,
• Faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için gerekli teçhizatların olmaması,
• Fatura düzenlenen veya faturası kullanılan firmaların özel esaslara alınmış olması,
• SGK’lı çalışanın veya mal varlığının olmaması,
• Düzenlenen ile kullanılan faturaların KDV miktarlarının çok yakın olması gibi sebeplere dayandırıldığı görülmektedir.

Düzenlenen vergi teknik raporuna dayanılarak vergi ziyaı cezası kesilmekte ve mükellefe vergi ceza ihbarnamesi tebliğ edilmektedir. Mükellefin ihbarnamenin tebliğden sonraki 30 gün içerisinde itiraz etme imkânı vardır. Vergi ceza ihbarnamelerine ilişkin hukuki haklarınız için “Vergi Ceza İhbarnamesi” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Vergi müfettişi, VUK m.359 uyarınca vergi kaçakçılığı suçu tespit etmesi halinde ayrıca vergi suç raporu düzenleyip, cumhuriyet başsavcılıklarına ihbarda bulunması gerekmektedir.

Sahte Fatura Suçu Nedir?

Sahte fatura, Vergi Usul Kanunu VUK m.359/2-b hükmünde vergi kaçakçılığı suçu olarak düzenlemiştir. Söz konusu hükümde; “…belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenleyenler veya bu belgeleri kullananlar…” demek suretiyle sahte fatura düzenleme yanında kullanma da suç olarak düzenlenmiştir. Hukukta bu tip suçlara seçimlik suç tipi denilmektedir. Hukuka aykırı olarak düzenleyen veya kullanan da aynı suçu işlemektedir.

Naylon fatura, gerçekte var olmayan bir mal alım satımı ya da hizmet sunumu için düzenlenen belgelerdir. Bu sebeple naylon faturadan bahsedebilmek için VUK m.230 uyarınca usulüne uygun olarak düzenlenmiş bir fatura olması gerekmektedir. Kanunen geçerli, zorunlu yer almayan bir fatura mevcut değilse sahte fatura suçundan bahsedilme imkânı yoktur. Nitekim, kanuna uygun olarak düzenlenmemiş bir faturanın KDV indiriminde, vergi matrahında azaltmada kullanılması mümkün değildir. Bu kapsamda naylon fatura düzenlemeden bahsedebilmek için;

• Düzenleme tarihi, seri numarası,
• Faturaya konu mal veya hizmete ilişkin niteliği, miktarı, tutarı,
• Fatura düzenleyen ile muhatabın adres ve kimlik bilgilerinin yer alması gerekmektedir.

Bir diğer değinilmesi gereken husus, sahte fatura düzenlemeyle suç meydana gelmektedir. Bu faturanın kullanılması ve ortaya zarar çıkması gerekmemektedir. Bu suçun işlenmesinde amaç; KDV indirimi, kara para aklama gibi sebepler gerçekleşmemiş olsa dahi ortada bir suç vardır.

Sahte Fatura Cezası Nelerdir?

VUK m.359 Vergi Kaçakçılığı Cezası

VUK m.359/2-b hükmünde; sahte fatura düzenleme veya kullanma suçunun ceza 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezası olarak düzenlenmiştir. Aksi yönde karar olsa da güncel Y. Ceza Genel Kurulu 2024 tarihli 280/279 kararında; sahte belge düzenleme veya kullanma fiilleri gerçekleştirilmiş olsa dahi bir suçtan bahsedilmektedir. Düzenleme ve kullanma ayrı ayrı olarak suç değerlendirilmemekte, bir suçtan bahsedilmektedir.

Bir takvim yılında birden fazla sahte fatura suçu işlenmiş olsa dahi tek bir sahte fatura suçundan bahsedilmektedir. Birden fazla takvim yılı, örneğin 2021,2022, 2022 yıllarında, sahte fatura suçu tespit edilmesi halinde TCK m.43 uyarınca zincirleme suç hükümleri uygulanır ve verilecek ceza miktarı arttırılır.

3080 Vergi Ziyaı Cezası

VUK m.359/2-b uyarınca bir suçtan bahsetmek için bir vergi kaybının olması gerek yoktur. Ancak,  KDV indirimi, matrah azaltımı gibi sebeplerden dolayı vergi kaybına yol açması halinde vergi ziyaı cezası kesilir.  VUK m.344/3 uyarınca, naylon fatura sebebiyle uğranılan vergi kaybının 3 katı oranında vergi ziyaı cezası kesilmektedir. Konu hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Vergi Ziyai Nedir?” adlı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Özel Usulsüzlük Cezası

VUK m.353/1 uyarınca, hiç düzenlenmemiş sayılan faturalara ilişkin, 1.000,00 TL’den aşağı olmamak üzere, faturaya konu KDV’nin %10 oranında özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Örneğin; 100.000,00 TL bedelli naylon faturanın KDV’si 20.000,00 TL olduğu varsayımında, 2.000,00 TL özel usulsüzlük cezası kesilmektedir.

Özel Esaslara Alınma

Özel esaslara alınma, firmanın şüpheli işlemler yapabilme ihtimali olduğunu ve bağlı olduğu vergi dairesi tarafından yakın takibe alınmasını ifade etmektedir. Esas olarak bir ceza değil, tedbir uygulamasıdır. Ancak, özel esaslara alınan firmalar büyük itibar kaybına uğraması sebebiyle ciddi sonuçlar doğurmaktadır.

Sahte Fatura Suçu Pişmanlık Halleri

VUK m.371 uyarınca, sahte faturayı vergi incelemesine tabi olmadan bildiren ve vergi ziyaı varsa ortadan kaldıran kişilere ceza verilmez.

• Tarh edilen verginin olmaması,
• Vergi cezası kesilmemiş olması,
• Kendisine bir menfaat elde etmemiş olması veya
• Soruşturma esnasında vergi kaybının tamamı ve kesilen cezanın yarısı ödeyen kişilerin cezası yarı oranda indirilir.

Vergi Kaçakçılığı Suçunun İnfazı

Vergi kaçakçılığı suçunda pişmanlık hükümleriyle cezanın indirilmesi mümkündür. TCK m.50 uyarınca, 1 yıldan daha az süreli hapis cezalarının adli para cezasına çevrilme imkânı vardır. Yine TCK m.51 ve CMK m.231 hükümleri uyarınca, sahte fatura suçunun cezasının ertelenmesi veya hükmün geri açıklanmasının geriye bırakılma imkânı vardır. Adı geçen kanun hükümlerinde yer alan şartların sağlanmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir.

Bilmeden Naylon Fatura Kullanmak Suç Mudur?

Naylon fatura gibi vergi usul kanununa muhalefet suçunun manevi unsuru kasttır. Ancak, bilerek ve isteyerek fiilin gerçekleştirilmesiyle naylon fatura kullanma suçunun işlenmesi mümkündür. Bilmeden naylon fatura kullanma bir suç değildir.

Uygulamada naylon fatura düzenlediği tespit edilen firmaların, tespiti yapılan takvim yılı içerisindeki tüm faturaların da sahte olduğu varsayılarak vergi teknik raporu düzenlenmektedir. Bu durum da bazı firmalar açısından mağduriyet yaratmaktadır. Örneğin; bir firma bir takvim yılında 20 fatura düzenlemiş, bu faturalardan 15 tanesi sahte belge olduğunu düşünelim. Geri kalan 5 fatura reel bir ticari ilişki sebebiyle düzenlenmiş olsun. Ancak, söz konusu 20 faturanın da naylon fatura olduğuna yönelik düzenlenen vergi teknik raporuyla, reel ticari ilişkisi sebebiyle faturayı kullanan firmalar için de mağduriyet oluşturmaktadır.  Genellikle vergi daireleri tarafından, söz konusu faturaların iptali, aksi takdirde özel esaslara alınma tedbirinin alınacağı ifade edilmektedir.

Yukarıda yapılan idari işlem sebebiyle firmaların faturayı iptal etme yolunu tercih etmektedir. Nitekim, yargılamalar uzun sürmesi ve özel esaslara alınma itibar kaybına yol açacaktır. Bu durumda da firmaların ihtirazı kayıtla fatura iptali ve vergi iadesi yapmasını akabinde dava açmasını önermekteyiz.

Naylon Fatura Mağduriyetine Nasıl Önlem Alınır?

Bir fatura kullanmadan önce naylon olup olmadığına yönelik bir kontrol yöntemi bulunmamaktadır. Nitekim, ticari hayatta kullanacağınız her fatura öncesinde bir araştırma imkânınız yoktur. Ancak, böyle bir mağduriyet yaşamamak için alabileceğiniz önlemlerden bazıları şunlardır:

• Mal teslim tutanağı, irsaliye gibi mal ve hizmetin yerine getirdiğini gösteren belgeler düzenleyin,
• Yüksek hacimli ticari işlemlerle yazılı sözleşme yapın,
• Fatura alacağınız kişinin; adresi, internet sitesi, sabit telefonunun reel olup olmadığını kontrol edin

Sahte Fatura Kullanma Suçu Yargıtay Kararları

1. Ceza Genel Kurulunun 2024/280 E., 2024/279 K- Düzenleme ve Kullanma Tek Bir Suçtur;

“Bu nedenlerle fail tarafından sahte belgelerin/faturaların doğrudan vergi kaçakçılığına matufen düzenlenmesinin yanı sıra, bir başkası tarafından aynı amaçla düzenlenen diğer sahte belgelerin/faturaların da vergi beyannamelerine müstenidat yapılarak kullanılması hâlinde, belgelerin tür, amaç ve işlevleri aynı olduğundan maddi konunun da aynı olduğunun,

Buna bağlı olarak da;

VUK’un 359. maddesinin b fıkrasında yer alan sahte belge düzenleme veya bu sahte belgeyi kullanma suretiyle işlenen vergi kaçakçılığı suçunun seçimlik hareketli bir suç olması nedeniyle seçimlik hareketlerden birkaçı ya da hepsi icra edilmiş olsa dahi tek suç oluşacağının ancak bu durumun TCK’nın 61. maddesi gereğince temel cezanın belirlenmesinde göz önünde tutulabileceğinin kabulü gerekir.”

11. 11. Ceza Dairesi 2017/1595 E., 2017/3839 K. – Suçun Kasti Olarak İşlenmesi Gerekmektedir;

“DV’lerin yasal defterlere kaydedilirken ya hiçbir tutarın ‘391 – Hesaplanan KDV’ hesabına kaydedilmediği, ya da bir sıfır eksik olarak kaydedildiği, beyan dışı bırakılan kısmın ise defterin diğer kısımlarına alacak olarak kaydedildiği, yapılan bu işlemler sonucunda, suç tarihlerinde katma değer vergisi matrahının 110.690.123,36 TL yerine, 58.757.028,03 TL olarak beyan edildiği, beyan dışı bırakılan katma değer vergisi matrahı tutarının 51.933.095.33 TL olup bu miktarın olması gereken KDV matrahı tutarına oranının ise yüzde 46,9 olduğu ve 9.347.957,16 TL tutarında katma değer vergisi farkına sebep olunduğu, yapılan bu işlemlerin hataen yapılacağının iddia edilemeyeceği, zira yevmiye defterine aynı günlerde yapılan kayıtların bir kısmının doğru yapılmasına karşın, bir kısmının ise vergi ziyaına sebebiyet verecek şekilde bilerek ve hileli olarak kaydedildiği, bu durumun da kasıtlı olarak hesap ve muhasebe hilesi yapıldığının göstergesi olduğu” belirtildiği halde, dosyada mevcut bilirkişi raporlarında bu tespit ve değerlendirilmelerin irdelenmediği dikkate alınarak, bu konularda yeniden bilirkişi incelemesi yaptırılması”

Y.11 Ceza Dairesi  2018/4817 E.,  2018/8432 K. –  Gerçekte Mal Alım Satım Olup Olmadığının İncelenmesi gerektiği

“VUK’nin 230. maddesinde öngörülen zorunlu bilgileri içerip içermediğinin tespit edilmesi,

2- Faturaların zorunlu bilgileri içerdiğinin tespit edilmesi durumunda;

1. a) Faturaların sanığa gösterilerek yazı ve imzaların kendisine ait olup olmadığının sorulması,

1. b) Sanık faturalardaki yazı ve imzaların kendisine ait olmadığını söylediği takdirde; yazı ve imza örnekleri temin edilerek, faturalardaki yazı ve imzaların sanığa ait olup olmadığı konusunda uzman bir kurum veya kuruluştan rapor alınması,
2. c) Faturalardaki yazı ve imzaların sanığa ait olmadığının anlaşılması halinde ise;
3. aa) Faturaları kullandığı belirlenen mükellefler hakkında karşıt inceleme raporu düzenlenip düzenlenmediğinin ilgili vergi dairesinden sorularak, düzenlenmiş ise onaylı örneklerinin getirtilmesi,
4. bb) Aynı mükellefler hakkında dava açılıp açılmadığının araştırılması; dava açılmış ise, dosyalarının getirtilerek incelenmesi ve bu davayla ilgili belgelerin onaylı örneklerinin çıkartılarak dosya içine konulması,
5. cc) Faturaları kullanan şirket yetkilileri veya kişilerin, CMK’nin 48. maddesi uyarınca çekinme hakları hatırlatılarak tanık sıfatıyla dinlenmesi; kendilerinden, sözü edilen faturaları hangi hukuki ilişkiye dayanarak kimden aldıklarının, sanığı tanıyıp tanımadıklarının ve faturaların alınması konusunda sanığın bir iştirakinin bulunup bulunmadığının sorulması,
6. d) Gerektiğinde, faturaların gerçek alım-satım karşılığı olup olmadığının belirlenmesi için;
7. aa) Faturayı düzenleyen şirkete ait mal ve para akışını gösteren sevk ve taşıma irsaliyelerinin, teslim ve tesellüm belgelerinin, bedelinin ödendiğine ilişkin ticari teamüle uygun ve kanıtlama yeterliliği olan banka hesaplarının ve kasa mevcuduyla uyumlu geçerli belgelerin olup olmadığının araştırılması,
8. bb) Daha sonra, faturaları düzenleyen şirket ile kullanan şirket ve kişilerin ticari defterleri ve belgeleri üzerinde karşılıklı bilirkişi incelemesi yaptırılması,

Sonucuna göre tüm deliller birlikte tartışılarak sanığın hukuki durumunun belirlenmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hükümler kurulması,”